Fırat KESKİNKILIÇ / ANKARA, () - MANİSA'nın Soma ilçesinde meydana gelen ve 301 işçinin hayatını kaybettiği maden faciasını araştırmak için kurulan TBMM Araştırma Komisyonu Başkanı Ali Rıza Alaboyun, kazanın, kömürün çıkartıldığı yerde tavanın çökmesi sonucu galeriye dolan gazın yanması ile meydana geldiğini belirtti. Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, Soma maden kazasını simülasyon üzerinden anlattı.
Faciayı araştırmak için kurulan Meclis Araştırması Komisyonu çalışmalarını tamamladı. Komisyon'un çalışmalarına yönelik düzenlediği basın toplantısında neler yapıldığını anlatan Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, "Her partiden milletvekillerince verilen 11 adet önergelerin birleştirilmesi ile 21 Mayıs 2014 tarihinde komisyonun kuruldu ve komisyon 4 Haziran 2014 tarihinde göreve başladı.Komisyona 23 uzman görevlendirildi.Mecliste 17 toplantı, 3'ü kaza yerinde olmak üzere 4 inceleme çalışması yapıldı. Rapor yazım süreci yaklaşık 60 gün sürdü. İlk taslak rapor 22 Ekim 2014 tarihinde yapılan toplantıda komisyon üyelerinin bilgisine sunuldu ve nihai rapor ise yapılacak eklerin ardından Aralık ayının ikinci haftasında TBMM Başkanına sunulacak"dedi
Maden kazasının meydana geldiği bölgede 600 milyon ton kömür olduğunu ve Türkiye'nin böyle bir kömürden vazgeçmesinin mümkün olmadığını belirten Alaboyun, kazanın olduğu maden ocağında yaptıkları incelemeleri anlatarak, bazı bölümlere sürünerek girmek zorunda kaldıklarını söyledi. Alaboyun, "Kömür iki tane gaz üretiyor, biri karbonmonoksit, karbonmonoksit 1.2 yoğunluğunda, metan da 0.7 yoğunluğunda. Metan üstlerde birikiyor, karbonmonoksit en altta. Bizim tahminimiz tavan oturunca önce karbon monoksit, ardından da metan galeriye giriyor, tahrik motorundan metan gazı ateşlenince böylesine bir felaketle karşı karşıya kalıyoruz" dedi.
Alaboyun, kazanın meydana geldiği ocak ile ilgili hazırlanan simülasyonda kazanın nasıl meydana geldiğini gazetecilere gösterdi. Alaboyun, "Kaza anında 5-6 kat metan artışı var ve metan yanmaya başlamış. Pano arkasındaki sağlam tavanın göçmesi ile galeriye önce beyaz ve yoğun bir duman geliyor, arkasından siyah duman ve yangın, kazanın ana nedenini oluşturan şey budur" şeklinde konuştu.
Kazanın meydana gelmesiyle birlikte ortaya çıkan sorunlara da değinen Alaboyun, sorunları şu şekilde sıraladı: “Madencilik sektörüne yön verecek kalıcı ve günün koşullarına uygun bir madencilik politikasının oluşturulamaması, Türk madenciliğinin gelişmesini sağlayacak bilimsel araştırma kapasitesi eksikliği, havza madenciliği gibi sektöre bütüncül yaklaşım eksikliği İşyeri İSG organizasyonu tarafından yapılan denetimden kaynaklanan sorunlar, kamuda görev ve yetki dağılımından kaynaklı denetim sorunları, can ve mal güvenliği bakımından işletme projesi inceleme ve projeye uygun faaliyetler yürütülüp yürütülmediğinin denetimi, mevzuattaki eksiklikler, denetim elemanı kadrosu olmaması, denetim yapan personelin eğitiminin bulunmaması, maden işletmesi faaliyete başladıktan sonra faaliyetlerin İSG yönünden denetimi, mevzuattaki eksiklikler, teftiş sürelerinin yetersizliği, ifade alımında yaşanan sorunlar, aldatmaya yönelik faaliyetler, İşverenin üretim zorlaması, yatırımlardan kaçınma, işverenin İSG tedbirlerine önem vermemesi, üretim yöntemi, ocak tasarımı ve işletmecilikten kaynaklanan sorunlar, risk değerlendirme ve yönetim sisteminin yetersiz olması, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuattan kaynaklanan sorunlar, 3213 sayılı Maden Kanunu ve ilgili mevzuattan kaynaklanan sorunlar, eğitimsizlik, rodövans ve hizmet alımında mevzuat boşluğu, taşeron uygulaması, mevzuat eksiklikleri, eğitimsizlik, İSG kültürünün olmaması, Madenciliği bilmeyen arama kurtarma ekiplerinden kaynaklı sorunlar, erken uyarı sistemi sorunu, yer altında bilgisiz ve yetersiz kişilerin olmasından dolayı oluşan kaos ve hayati risk, geri hizmetlerin eksiklik gibi sorunlar var."
MADENCİLİK BAKANLIĞI KURULMASI ŞART
"Kömüre has bir iş sağlığı güvenliği çıkartmamız lazımö ifadelerini kullanan Alaboyun, bunun için Başbakan Davutoğlu ile görüşeceklerini belirterek, "Bir Madencilik Bakanlığı mutlaka kurulmalı. Bunun kurulması şart. Sayın Başbakan ile görüştüğünde bu konuda bir çalışma yaptıklarını bana söyledi" dedi. Alaboyun, 13 Mayıs'ın unutulmaması için Türkiye Kömür Madenciliği Günü olmasını önerdiklerini ve Soma ile ilgili bir film çekilmesi önerisinde bulundu.
Bir gazetecinin 'Sorumlu kim?' sorusuna cevap veren Alaboyun, “Bizim amacımız birisini suçlamak ve savunmak değil. Biz Anayasanın bize verdiği yetki çerçevesinde bir araştırma komisyonu olarak ortaya çıktık. Buradaki boşlukların mutlaka ele alınıp incelenmesi lazım, bir daha olmaması lazım. Raporumuzda işletmenin bazı eksiklerini de yazdık. Kişileri suçlayacak boyutta değiliz. Sorumlu aramak için kurulmuş bir komisyon değiliz. Savcılık bu raporu okursa buradan soracağı çok şeyler çıkacaktır. Biz burada bir daha böyle bir kaza olmaması için bir tespitte bulunduk. C panosunda bu kaza olmasıydı yukarıda M panosunda olacaktı bu kaza. Bu tespit çok önemliydi" dedi.
Alaboyun; 'Komisyon olarak sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunulup bulunulmayacağı' yönündeki soruya ise "Kimse hakkında suç duyurusunda bulunmak gibi bir durumumuz yok ama ferdi olarak milletvekillerimiz yapabilir, bunlar yasal haktır. Biz burada bulduğumuz veriler tamamen teknik veriler. Soruşturmaya yönelik veriler olmadığı için soruşturma üslubundan kaçtık, biz bir tespit yaptıkö ifadeleriyle cevap verdi. Soma'da meydana gelen olayın bir kaza mı yoksa tabiat olayı mı olduğu yönündeki soruya "Bu tabiat bir kanunu değil, raporumuz iyi incelenirse bazı yerlerde ihmal olduğu ortaya çıkar" dedi.
