<span style="font-size: 14px;"> <span style="color: rgb(64, 64, 64);">Uluslararası Kriz Grubu'nun Orta Doğu ve Kuzey Afrika Program Direktörü Joost Hiltermann, ABD'deki Lehigh Üniversitesi'nden uluslararası ilişkiler profesörü Henri Barkey ve uzun yıllardır uluslararası medya organizasyonlarında diplomasi muhabirliği yapan Jonathan Marcus Orta Doğu'da Kürtlerin durumunu analiz etti.</span> </span> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesini hedefleyen Sevr Anlaşmasından beri bağımsız bir Kürt devletinin ihtimali düşünülüyor. Kürtlerin şuan bu anlamda geldiği nokta ise Irak'ın yarı özerk Kürt bölgesi oldu. Türkiye'yi de yakından ilgilendiren Kürt cografyası hakkında ki gelişmeleri değerlendiren ikili, IŞİD, bağımsızlık, ve daha birçok konu hakkında yorumda bulundu. </span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <h2 style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(30, 30, 30);">IŞİD'İN YARATTIĞI DURUM KÜRTLERİN LEHİNE Mİ?</span></span><span style="color: rgb(30, 30, 30);"><o:p></o:p></span></h2> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">PEKİ IŞİD'in yükselişi ve Şii hakimiyetinde yer alan, hali hazırda istikrarsız bir konumda bulunan Bağdat yönetiminin zayıflaması Kürtler için ne ifade ediyor?</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Uluslararası Kriz Grubu'nun Orta Doğu ve Kuzey Afrika Program Direktörü Joost Hiltermann "Daha IŞİD'in gelmesinden önce "Kürtlerin hem kendi bölgelerini hem de tartışmalı bölgeler olarak adlandırılan ve üzerinde hak iddia ettikleri geniş bir alanı da kontrol altına aldıklarını" söyledi.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Hiltermann, "Şimdiye dek IŞİD onlara sadece tartışmalı bölgelerde kafa tuttu ve tüm çatışmalar da bu alanlarda meydana geldi. Geniş anlamda bu durum Kürtlerin lehineydi."<br /> <br /> <br /> <img src="c" alt="" /></span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"KÜRTLER BARIŞI KAZANAMADILAR"</span></b></span><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></b></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Hiltermann, Kürtlerin yeni alanlar kazandıklarını, özelikle de Kerkük kenti ve yakınındaki petrol sahalarını kontrol altına aldıklarını söylüyor ve ekliyor: "Ama barışı kazanamadılar".</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"Kürt olmayan nüfusun Kürt hakimiyetini kabul etmesinin kesin olmaması nedeniyle bu bölgelerde savaşmak bulaşıcı olacak" diyor Hiltermann.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"IŞİD, KÜRTLERİN İDDİALARINI SAĞLAMLAŞTIRDI"</span></b></span><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></b></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Joost Hiltermann gibi bölgenin düzenli ziyaretçilerinden olan, ABD'deki Lehigh Üniversitesi'nden uluslararası ilişkiler profesörü Henri Barkey ise kısa vadede, IŞİD'in yükselişinin Kürtlerin tartışmalı bölgeler üzerindeki hak iddialarını sağlamlaştırmasını sağladığını kabul ediyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Bununla birlikte Barkey'ye göre Irak'ı zayıflamasının Kürtler için mutlak olarak iyi bir şey olmadığını zira onların politik istikrarsızlık ve belirsizlikle ilgili kırılganlığını gösterdiğini söylüyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Kürtler denize kıyısı olmayan bir bölgedeler ve bölgesel istikrarsızlık onları; yatırım, ticari ilişkiler, petrol ve doğalgaz ihracatı güzergâhları bağlamında orantısız bir biçimde etkiliyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Barkey, ortadaki krizin Kürt ekonomisini zayıflattığını söylüyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <h2 style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(30, 30, 30);">'İRAN, IRAK'TA KALICI SİYASİ FAYDALAR PEŞİNDE'</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(30, 30, 30);"><o:p></o:p></span></h2> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Barkey'ye göre çok açık ki İran, savaştaki giderek artan doğrudan rolünü, kalıcı siyasi faydalara dönüştürme niyetinde.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Dahası, Hiltermann, İran'ın krize giderek daha fazla dâhil olmasının Kürtler içi bölünmeleri körüklediğini, böylece Kürtlerin olası bağımsızlığını ertelediğini, bunun da İran'ın stratejik hedefleriyle uyumlu olduğunu söylüyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);">PEKİ BAĞIMSIZLIK İSTEĞİNE NE OLACAK?</span></b></span><b><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Prof. Barkey "Bağımsızlık fikri yüzeyin hemen altında. Herkes bunun bir seçenek olduğunu biliyor. Ancak buna başvurulmadı ve nedeni belliydi. Kürtler, Irak'ın bölünmesinin nedeni olarak görülmeyi göze alamazlar."</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"Diğer taraflar Irak'ın parçası olmaktan vazgeçtiklerinde bağımsız olacaklar."</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(30, 30, 30);">BAĞIMSIZLIK İLAN EDİLİR Mİ?</span></b></span><b><span style="font-size: 18pt; color: rgb(30, 30, 30);"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Barkey, o zamana kadar Kürtlerin yapacakları en iyi işin tartışmalı bölgelerdeki etkilerini sağlamlaştırmak ve mevcut kaosu, özellikle petrolle ilgili olmak üzere daha iyi anlaşmalar yapmak için kullanmak olduğunu söylüyor.</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Hiltermann ise bağımsızlık özleminin var olmaya ve açık bir şekilde ifade edilmeye devam edileceğini ancak Kürtlerin statüsünde bir süre daha değişiklik olmayacağını söylüyor.</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"KÜRTLERİN BAĞIMSIZLIK ŞANSI YOK"</span></b></span><b><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></b></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Hiltermann "Kürtlerin gerçekçi bir bağımsızlık şansları yok" diyor.</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Kendi aralarında ve ulusal sınırlarla bölünmüş Kürtlerin kaderi diğer bölgesel oyuncular tarafından manipüle edilecektir.</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Erbil ve Bağdat'ın her zamankinden daha yakın çalışması Türkiye, İran ve ABD'nin üçünün de çıkarına.</span></span><span style="font-size: 12pt; color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);">"1.DÜNYA SAVAŞI KÜRTLERİN ÖNÜNÜ AÇTI"</span></b></span><b><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></b></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Birinci Dünya Savaşı bir dereceye kadar Kürt bağımsızlığının önünü açmış olabilir.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Bu savaştan bir asır sonra ise tam bağımsız bir Kürdistan her zamankinden daha yakın bir ihtimal olarak görülüyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Çok sayıda güçlü oyuncu ise buna karşı çıkıyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Birinci Dünya Savaşı bir dereceye kadar Kürt bağımsızlığının önünü açmış olabilir.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Bu savaştan bir asır sonra ise tam bağımsız bir Kürdistan her zamankinden daha yakın bir ihtimal olarak görülüyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p style="margin: 13.5pt 0cm 0.0001pt; vertical-align: baseline; font-stretch: inherit; font-size: 1.6rem; background-image: initial; background-attachment: initial; background-size: initial; background-origin: initial; background-clip: initial; background-position: initial; background-repeat: initial;"><span style="font-size: 14px;"><span style="color: rgb(64, 64, 64);">Çok sayıda güçlü oyuncu ise buna karşı çıkıyor.</span></span><span style="color: rgb(64, 64, 64);"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><o:p><span style="font-size: 14px;"> </span></o:p></p>