Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesini hedefleyen Sevr Anlaşmasından beri bağımsız bir Kürt devletinin ihtimali düşünülüyor. Kürtlerin şuan bu anlamda geldiği nokta ise Irak'ın yarı özerk Kürt bölgesi oldu. Türkiye'yi de yakından ilgilendiren Kürt cografyası hakkında ki gelişmeleri değerlendiren ikili, IŞİD, bağımsızlık, ve daha birçok konu hakkında yorumda bulundu.
IŞİD'İN YARATTIĞI DURUM KÜRTLERİN LEHİNE Mİ?
PEKİ IŞİD'in yükselişi ve Şii hakimiyetinde yer alan, hali hazırda istikrarsız bir konumda bulunan Bağdat yönetiminin zayıflaması Kürtler için ne ifade ediyor?
Uluslararası Kriz Grubu'nun Orta Doğu ve Kuzey Afrika Program Direktörü Joost Hiltermann "Daha IŞİD'in gelmesinden önce "Kürtlerin hem kendi bölgelerini hem de tartışmalı bölgeler olarak adlandırılan ve üzerinde hak iddia ettikleri geniş bir alanı da kontrol altına aldıklarını" söyledi.
Hiltermann, "Şimdiye dek IŞİD onlara sadece tartışmalı bölgelerde kafa tuttu ve tüm çatışmalar da bu alanlarda meydana geldi. Geniş anlamda bu durum Kürtlerin lehineydi."
"KÜRTLER BARIŞI KAZANAMADILAR"
Hiltermann, Kürtlerin yeni alanlar kazandıklarını, özelikle de Kerkük kenti ve yakınındaki petrol sahalarını kontrol altına aldıklarını söylüyor ve ekliyor: "Ama barışı kazanamadılar".
"Kürt olmayan nüfusun Kürt hakimiyetini kabul etmesinin kesin olmaması nedeniyle bu bölgelerde savaşmak bulaşıcı olacak" diyor Hiltermann.
"IŞİD, KÜRTLERİN İDDİALARINI SAĞLAMLAŞTIRDI"
Joost Hiltermann gibi bölgenin düzenli ziyaretçilerinden olan, ABD'deki Lehigh Üniversitesi'nden uluslararası ilişkiler profesörü Henri Barkey ise kısa vadede, IŞİD'in yükselişinin Kürtlerin tartışmalı bölgeler üzerindeki hak iddialarını sağlamlaştırmasını sağladığını kabul ediyor.
Bununla birlikte Barkey'ye göre Irak'ı zayıflamasının Kürtler için mutlak olarak iyi bir şey olmadığını zira onların politik istikrarsızlık ve belirsizlikle ilgili kırılganlığını gösterdiğini söylüyor.
Kürtler denize kıyısı olmayan bir bölgedeler ve bölgesel istikrarsızlık onları; yatırım, ticari ilişkiler, petrol ve doğalgaz ihracatı güzergâhları bağlamında orantısız bir biçimde etkiliyor.
Barkey, ortadaki krizin Kürt ekonomisini zayıflattığını söylüyor.
'İRAN, IRAK'TA KALICI SİYASİ FAYDALAR PEŞİNDE'
Barkey'ye göre çok açık ki İran, savaştaki giderek artan doğrudan rolünü, kalıcı siyasi faydalara dönüştürme niyetinde.
Dahası, Hiltermann, İran'ın krize giderek daha fazla dâhil olmasının Kürtler içi bölünmeleri körüklediğini, böylece Kürtlerin olası bağımsızlığını ertelediğini, bunun da İran'ın stratejik hedefleriyle uyumlu olduğunu söylüyor.
PEKİ BAĞIMSIZLIK İSTEĞİNE NE OLACAK?
Prof. Barkey "Bağımsızlık fikri yüzeyin hemen altında. Herkes bunun bir seçenek olduğunu biliyor. Ancak buna başvurulmadı ve nedeni belliydi. Kürtler, Irak'ın bölünmesinin nedeni olarak görülmeyi göze alamazlar."
"Diğer taraflar Irak'ın parçası olmaktan vazgeçtiklerinde bağımsız olacaklar."
BAĞIMSIZLIK İLAN EDİLİR Mİ?
Barkey, o zamana kadar Kürtlerin yapacakları en iyi işin tartışmalı bölgelerdeki etkilerini sağlamlaştırmak ve mevcut kaosu, özellikle petrolle ilgili olmak üzere daha iyi anlaşmalar yapmak için kullanmak olduğunu söylüyor.
Hiltermann ise bağımsızlık özleminin var olmaya ve açık bir şekilde ifade edilmeye devam edileceğini ancak Kürtlerin statüsünde bir süre daha değişiklik olmayacağını söylüyor.
"KÜRTLERİN BAĞIMSIZLIK ŞANSI YOK"
Hiltermann "Kürtlerin gerçekçi bir bağımsızlık şansları yok" diyor.
Kendi aralarında ve ulusal sınırlarla bölünmüş Kürtlerin kaderi diğer bölgesel oyuncular tarafından manipüle edilecektir.
Erbil ve Bağdat'ın her zamankinden daha yakın çalışması Türkiye, İran ve ABD'nin üçünün de çıkarına.
"1.DÜNYA SAVAŞI KÜRTLERİN ÖNÜNÜ AÇTI"
Birinci Dünya Savaşı bir dereceye kadar Kürt bağımsızlığının önünü açmış olabilir.
Bu savaştan bir asır sonra ise tam bağımsız bir Kürdistan her zamankinden daha yakın bir ihtimal olarak görülüyor.
Çok sayıda güçlü oyuncu ise buna karşı çıkıyor.
Birinci Dünya Savaşı bir dereceye kadar Kürt bağımsızlığının önünü açmış olabilir.
Bu savaştan bir asır sonra ise tam bağımsız bir Kürdistan her zamankinden daha yakın bir ihtimal olarak görülüyor.
Çok sayıda güçlü oyuncu ise buna karşı çıkıyor.
